عكاسی ویژگی‌ خاص كشورهای خاورمیانه را نشان می‌دهد

در دوران ناصرالدین شاه دوربین‌هاي عكاسي تنها در دسترس درباریان خاص ِآشنا به فن عكاسي بود و به بیشتر آنها لقب عكاس‌ باشي داده بودند.

ناصر الدین شاه را از جمله اولین عكاسان ایرانی می‌دانند. آنچه از یادداشت‌های شخصی او به دست آمده نشانگر آن است كه وی با روش‌های علمی و فنی عكاسی و طرز كار دوربین‌های مختلف آشنا بوده و اغلب، از دوربین‌های بزرگ با 3 پایه استفاده می‌كرده است.

اولین دست‌اندركاران عكاسی در ایران، اروپائیانی از كشورهای فرانسه، اتریش و ایتالیا بودند كه در مدرسه دارالفنون تهران به تدریس مشغول بودند. به مرور زمان عكاسی در ایران جایگاه بهتری یافت به طوری كه سالانه بیش از 100 مسابقه عكس و عكاسی در ایران برگزار می شود كه یكی از این مسابقات عكاسی از سفره‌های افطاری است كه امسال برای هفتمین سال متوالی برگزار شد.

گروه فرهنگی ایرنا ، میزبان میزگردی با حضور 'محمد‌مهدی رحیمیان' مدرس رشته عكاسی در دانشگاه تهران، 'حسن غفاری' عكاس مردم نگار و ' محمدصالح حجت‌الاسلامی' طراح و دبیر مسابقه عكاسی از سفره‌های ایرانی اسلامی در خصوص وضعیت عكاسی در ایران و مسابقه عكاسی سفره‌های افطاری بود كه از نظرتان می گذرد:



**س - با توجه به سوابق كاری پیشین خود با چه انگیزه‌ای در این سال‌ها با مسابقات سفره‌های افطاری كه از شهرت و امكانات زیادی برخوردار نبود، همكاری داشته‌اید؟

- رحیمیان: در طی بیست و پنج سال گذشته در برپایی بسیاری از نمایشگاه‌های هنری، مسابقات عكاسی، جشنواره‌های عكاسی و سایر فعالیت‌های مرتبط با آن در كنار دوستان و همكاران برای مشاوره، داوری و دبیری حضور داشته‌ام. تفاوتی كه بین عنوان و تم این مسابقات در مقایسه با موارد دیگر بود مضامین این دوره از رقابت‌های عكاسی است، برمبنای پژوهش‌های فرهنگی و داده‌های آماری موجود به این نتیجه می‌رسیم كه فرهنگ، آداب و مناسكِ سفره‌آرایی، غذا و اطعام یكی از ویژگی‌های فرهنگی منحصر بفرد كشورهای خاورمیانه از سواحل مدیترانه تا هند طی چندین قرن گذشته است، در میان این اقوام و مذاهب گوناگون مراحل مقدماتی تولید مواد خام، آماده سازی غذا، طبخ و سفره‌آرایی از اهمیت بسیاری برخوردار است .

امروزه در سفر به روستاها، ایلات و عشایر سراسر ایران در اولین گام ورود به حریم، سیاه چادر و خانه هر خانواده پس از سلام و احوالپرسی با احترام و از صمیم قلب برمبنای یك عادت و هنجار فرهنگی و قومی از شما می‌پرسند: غذا خوردی؟ یعنی تو كه از راه رسیده‌ای وبه خانه‌ من گام گذاشته‌ای میهمانی و دعوت به غذا هستی، خوش‌آمدی. بنابر این قدم اول در مهمان نوازی گشودن سفره است، دعوت به طعام و همنشینی سرآغاز این كنش متقابل اجتماعی است، شروع ارتباطی رخ به رخ است، بنابراین عنوان سفره‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

باید به ویژگی‌های فرهنگی و قومی بازنگری مجددی داشته باشیم و در حوزه‌های مردم شناسی و جامعه‌شناسی و تحقیقات میان‌رشته‌ای كه شامل این موارد می‌شود به روشی سامانمند در پی دستاورد پژوهش‌ها و یافته‌های علوم اجتماعی باشیم و در این زمینه‌ به صورت متمركز كار و فكر كنیم وبا توجه به اهمیت این موضوع و ضرورت پرداختن به آن موجب شد، تا امروز در امر مشورت با دبیرخانه این مسابقات شركت كنم .

بسیاری از آداب و رسوم و مناسك اقوام ایرانی در طی دهه‌های اخیر دچار تغییر شده و یكی از محسوس‌ترین و ملموس‌ترین این تغییرات شكل اجرایی این مراسم و بكارگیری ابزارنوین در آماده سازی و ارایه غذا است، یك نمونه‌ی آن ظرفی است كه شما غذا را درون آن می گذاشتید كه ظروف یكبار مصرف جایگزین آن شده، سفره‌هایی از جنس كتان و قلمكار فراموش شده و سفره‌های پلاستیكی و یكبار مصرف وارداتی از چین جایگزین شده، كارد، قاشق و چنگال پلاستیكی كه به نحوی آزار دهنده ناكارآمد است جایگزین اسلاف چوبی، فلزی و استیل شده و در كنار این ابزار و اسباب، شیوه های پخت، طبخ و توزیع پیوسته در تغییر است. با این رویكرد ذهنی و عملی كه برگزار كنندگان این مراسم و آیین‌ها دارند، تحول تمام این تغییرات به یاری و كمك عكاسی مستند و قوم‌نگارانه قابلیت ثبت و بررسی خواهند یافت. با رویكرد عكاسی مستند وضعیت موجود را مورد بررسی قرار گرفت واین امر مهم می بایست بر مبنای پژوهش های انجام شده پیرامون موضوع در قالب پروژه عكاسی و نه صرفا در قالب تك عكس و در جهت اصلاح رویكرد آنچه تا امروز در مسابقات سفره های ایرانی شاهد آن بوده ایم پیشنهاد و ارایه شوند.

به هر حال این ضرورت كم و بیش وجود دارد و دلیلش این است كه ما سفره‌ها‌ی متعددی به مناسبت ایام وشبهای مختلف سال در ایران داریم مانند: هفت سین و نوروز، شب یلدا و سفره‌های حسینی كه برخی مانند سفره افطار در سایر كشورهای اسلامی متناسب با فرهنگ و آیین‌های قومی هر منطقه و كشوری در طی شب‌های ماه مبارك رمضان گشوده می شوند.



*س - آقای غفاری شما هم با توجه به سابقه طولانی خود در امر عكاسی و تدریس دانشگاه چه عاملی باعث شد به عنوان عضو شورای سیاست‌گذاری در این جشنواره حضور پیدا كنید؟

- غفاری: حمایت یك بخش خصوصی وهمراهی با دغدغه‌اش درمورد مسایل فرهنگی و اینكه نشان بدهیم همیشه نباید متكی به فرهنگ نفتی باشیم و راهكارهایی برای فرهنگ وهنر در جامعه ماوجود دارد تا این نگاه نفتی و دولتی كمی كمرنگ تر شود.

عكاسی قدرت و جاذبه ای دارد كه می تواند فضای بازنمایی را از زمان از دسته رفته ای در زمان ومكان دیگری بوجودآورد. در واقع بشر را به نوعی با گذشته اش پیوند می دهد و تلنگری است برای حافظه تصویری كه پر از اطلاعات است و می تواند موجب آسیب شناسی یا گسترش یك رفتار فرهنگی شود.

عكاسی در بحث های میان رشته ای، توانمنداست و می تواند پل ارتباطی میان علوم و فنون مختلف باشد و موجب گسترش و مكاشفه موضوعی شود در این حالت عكاسی آگاهی بخشی ایجاد كند.

جشنواره های سفره های ایرانی اسلامی بهانه‌ای است برای پرداختن به قضایای مربوط به ایام نوروز،شب یلدا، ماه محرم و رمضان و مهمانی های مناسبتی. در واقع نقطه پایانی جشن‌ها ومناسبت‌های جمعی ما باگسترده شدن این سفره‌ها همراه است و عكاسی از این سفره‌ها نگرشی كاربردی در فضای عكاسی مردم نگارانه با رویكرد فرهنگی است كه دراین دهه زمانی شكل می گیرد.

عكاسان مستندگرا ماموریت تاریخی دارند كه در كنار دل مشغولی‌هایشان به ثبت و ضبط وقایع پیرامونشان برای بازنمایی درآینده بپردازند. یكی از اوقات خوش وجمعی وخاطره انگیز ما انسان‌ها هم نشینی در زمان غذا خوردن است.

بسیاری از برنامه های آیینی دركشورمان با نشستن به پای سفره های جمعی و غذا خوردن همراه است؛ رفتارهای قومی و فرهنگی متفاوت و متعددی داریم كه در خطرند و روبه نابودی هستند. این مسابقه عكاسی حداقل با این رویكرد تلاش در حفظ و ثبت كردن این لحظات و بازگرداندن آن به سطوح مختلف جامعه را دارد ومی تواند موجب الگو برداری شود.

تغییرات فرهنگی جمعی در بسیاری از مناطق از طریق رسانه‌های جمعی، مهاجرت كردن و یا پذیرش مهاجران و بطور كلی برپایه سفر رفتن و یا مسافر پذیرفتن به وجود می آید. دوربین عكاسی قدرت تغییر و اثرگذاری وصف ناپذیری بر فرهنگ دارد. این را می‌توان از شبكه‌های اجتماعی فهمید. عكس می‌تواند یك نمایش فرهنگی باشد و موجب بروز یك ایده و الگو شود. بر این اساس می‌توان قدمهای بهتری برای حفظ فرهنگ وهویت وانتقال آن برداریم. عكاسی می‌تواند ما را در رسیدن به جمله : آینده از آن ملتی است كه گذشته خود را بشناسد یاری كند. این موضوع سفره‌ها در عكاسی به نوعی تلاش در ثبت تاریخی رویدادهای جمعی با محوریت غذا را دارد.

همه ما تعریفی از خودمان داریم. من خودم را یك عكاس فرهنگی می دانم. عكاسی برای من بهانه‌ای است كه روزمرگی و معیشت جماعت‌های انسانی را كه دارای اشتراكات اجتماعی و یا اقتصادی هستند را ببینم و ثبت كنم.



**س- آقای حجت‌الاسلامی با توجه به اینكه ما بیش از 100 جشنواره و مسابقه در زمینه عكس در طول سال در كشور داریم، شما چه دغدغه‌ای داشتید كه باعث شد تا چنین مسابقه‌ای را برگزار كنید؟

- حجت الاسلامی: سال‌ها پیش به دلیل شغل پدرم نزدیك به دو سال در پایتخت یكی از پیشرفته‌ترین كشورهای جهان كه مدعی حقوق بشر هم هست زندگی می‌كردم. در این مدت شاهد فعالیت بی‌وقفه رسانه‌ها و حتی ارگان‌های دولتی نظیر سازمان آموزش و پرورش برای تخریب چهره مردم كشورهایی نظیر ایران بودم. این مسئله از تصاویر كتاب‌ها، شخصیت پردازی، داستان ها، اخبار و حتی برخی ساعات درس‌هایی چون علوم اجتماعی دیده می‌شد.

بعد از بازگشت به ایران و تحصیل در دانشگاه در تمامی این مدت فكری مرا به خود مشغول ساخته و آن هم خلا تصاویر زیبا و دوست داشتنی از سبك زندگی مردم امروز شهرها و روستاهای كشور عزیزمان است كه در صورت وجود در گام اول می تواند با احیا بسیاری از زوایای دلنشین زندگی‌مان، حس خوب بودن و افتخار را به مخاطب داخلی و بویژه جوانان عزیز كشورمان هدیه كند و در گام دوم بسته زیبایی را برای ارائه به جهانیان و معرفی مناسب این مردم عزیز به ساكنان آن سوی مرزها فراهم آورد.

با تاسیس سایت فراگیر اطلاع رسانی 'لقمه' در سال 86 به نظرم رسید كه برای اولین بار می‌توان به چهار مناسبت كه ریشه در تاریخ و آداب و رسوم ما دارند به عنوان موضوعی برای مجموعه‌ای در هم تنیده از مسابقات فرهنگی هنری توجه كرد. مناسبت‌هایی كه اتفاقا هركدام سفره‌ای به مثابه یك نماد به خود اختصاص داده و مجموعه‌ای از روابط اجتماعی و خرده فرهنگ‌ها را در قالب آداب و رسوم در دل خود جای داده‌اند.

به این شكل بود كه در سایه لطف الهی باكمك قریب به سی تن از اساتید و هنرمندان مطرح عرصه عكاسی كه به تناوب قبول زحمت كرده اند و با حضور و مشورت و قضاوتشان به این مسابقات اعتبار بخشیدند چنین جشنواره ای راه اندازی شد و اصحاب رسانه اعم از رسانه ملی، خبرگزاری‌ها، روزنامه ها و بویژه سایت های تخصصی عكاسی كه بدون هیج چشم داشتی به پوشش اخبار این مسابقات پرداختند و جامعه بزرگ و متواضع عكاسی كه با نشاط و پویایی وصف ناشدنی همراهمان شدند.

از سویی دیگر در ایران كتاب های تصویری از ابنیه تاریخی و طبیعت كشورمان زیاد داریم، كه نشان دهنده قدمت تمدنی ما و زیبایی های طبیعی كشورمان است اما كمتر تصاویری از زیبایی‌های اجتماعی زندگی امروز مردممان وجود دارد. شاید این به این دلیل است كه در عكس جوان ایرانی خودش را دوست ندارد و یا ناخواسته به واسطه آموزش‌ها و رسانه‌های رنگارنگ، به سمت یك نگاه انتقادی سوق داده شده است و تنها بدی‌های دنیا را می بیند؛ در حالی كه ما اتفاقاتی در زندگی داریم كه برایمان خاطره ساز است و لحظات شیرینی است به عنوان مثال هر نوروز و لحظه تحویل سال نو برای ما یك خاطره است و هركسی یك خاطره نوروزی دارد، در ماه رمضان و افطاری ها برای ما خاطرات زیبا و شیرینی هستند و یا مهمانی های شب یلدا و... نكته جالب این است كه همه این اتفاقات یك سفره نمادین دارد مثل سفره‌های افطاری كه وقتی تصویرش را می گذارید كنار تصویری از شام یك مهمانی معمولی در واقع با توجه به محتویات داخل سفره و حال و هوای افراد اطراف سفره و سایر جزییات از قبیل نور محیط و ...كاملا مشخص است كه كدام تصویر مربوط به افطار است در مورد سایر این نمادها هم همینطور است و ویژگی های خاص خودشان را دارند.

وقتی چنین ویژگی داریم و وقتی سفره‌ها مهجور افتاده بود و كسی توجه نمی‌كرد من تصمیم گرفتم تا این سلسله مسابقات راتاسیس كنم و سعی كردیم تا آن چیزی كه هست به زیبایی ثبت شود و این ثبت زیبا، كمك به اشاعه و حفظش بكند و در گام بعدی زمینه ساز خلاقیت ونوآوری شود. چرا كه در مقایسه با یك مراسم و آیین‌های كشورهای دیگركه بعضا مثل ولنتاین در كشور ما هم رواج پیدا كرده اگر به المان های بصری كه برای این مراسم تهیه می شود توجه كنیم متوجه می شویم كه اصلا اقلام تولیدی امسال با سال قبل قابل مقایسه نیست. پیشرفت، خلاقیت وتنوع را در حول وحوش یك موضوع ثابت می بینیم به همین دلیل من هم دیدم اگر به نمادهای مناسبت‌های زندگی سالیانه مردم خودمان به طور ثابت در طول زمان پرداخته شود جدا از اتفاقات مردم نگارانه و جامعه شناسانه زمینه ساز خلاقیت هم خواهد شد و البته این ویژگی هنرمند است كه هرگز در بن بست نمی ماند و نگاه به روز وحتی جلوتر از جامعه دارد و می تواند طوری به سوژه‌ها بپردازند كه ضمن ثبت زیبایی آن، انگیزه زیباتر شدنش را هم فراهم آورد.



** س- به نظر شما این مسابقات چقدر توانسته به جامعه عكاسی ایران كمك كند، چه تاثیر و دستاوردی داشته است؟

- رحیمیان: دستاوردها بر می‌گردد به میزان بینندگان، مخاطبین و گروه هدف شما، در مورد بازخوردهای عمومی می‌بایست اطلاعات آماری را از دبیرخانه دائمی این مسابقات دریافت كنید، از سوی دیگر ایده اولیه و اجرایی كردن این مسابقات موجب برانگیختن حساسیت و واكنش عكاسانی شده است كه در زمینه عكاسی از جریان زندگی روزمره از فرآیند غذا و سفره‌ها غفلت می‌كردند و یا كمتر به آن پرداخته بودند.

طی سالهای گذشته بسیاری از عكاسان ایرانی و خارجی به سفره‌های ایرانی و آداب غذایی این اقوام علاقه‌مند شدند و پروژه‌هایی برای چاپ ارایه و اجرا شد، مانند كتاب 'سارابان: سفر ‌آشپز به ایران' كه در استرالیا تهیه، تولید و چاپ شد، عكس‌های ایران این كتاب توسط ابراهیم خادم بیات به سفارش و همراهی نویسنده كتاب گرِگ ملووف عكاسی شد.

Saraban: A Chef's Journey through Persia by Greg & Lucy Malouf

مردم‌شناسان و جامعه‌شناسان نیز با مشاهده مستندات و كتاب عكس این سفره‌ها كه توسط دبیرخانه این مسابقات تولید شده بود با علاقه‌مندی از این حركت فرهنگی استقبال و حمایت كردند. مردم نیز در نمایشگاه ها با شیوه متفاوت دیدن بخشی از زندگی خویش از دریچه دوربین و ذهنیت متنوع عكاسان آشنا شدند. با توجه به مخاطبان گسترده این نوع از عكاسی و محدود بودن زمان نمایشگاه ها در طی سال و پایین بودن شمارگان و تیراژ كتاب های عكس در ایران وقیمت تمام شده‌ی نسبتاً بالای آن می بایست برای مشاهده گسترده آن در پی بكارگیری فناوری‌های نوین باشیم.

دوربین های گوشی‌های تلفن های همراه در هر سال از پیشرفت فنی بالایی برخوردار می شوند و امكان عكاسی را برای عموم مردم در سراسر جهان فراهم آورده اند. اما باید به خاطر داشته باشیم فاصله ای میان ثبت و ثباتی یك رویداد وعكاسی از آن وجود دارد و آن ایده ورویكرد هوشمندانه عكاس است كه این فاصله را ایجاد كرده است و عكس‌های موفق را از دیگر تصاویر متمایز می‌كند. بنابراین برگزاری نمایشگاه در سراسر ایران با پشتوانه مباحث نظری و فنی و برگزاری كارگاه‌های تخصصی عكاسی در این حوزه ضروری است.



**س - چگونه می توان دستاوردها و تاثیرات این جشنواره را بیشتر از این شناخت؟

- غفاری: عكس و عكاسی كالا و وسیله‌ای است كه به صورت جدی وارد زندگی روزمره ما و موجب افزایش درك بصری مردم شده است. احساس می‌شود تولید عكس در همه گرایش‌ها و زیرشاخه‌های عكاسی در كشورمان رشد و جهش خوبی داشته است. در كشور ما ارایه و نمایش اثر ضعیف‌ترین تعریف را در چرخه عكس وعكاسی دارد. این ارایه ضعیف دامن گیر همه رشته‌های هنرهای تجسمی در كشور ما است. مثال عینی ضعف ارایه را می‌توان در بسته‌بندی های مواد مصرفی دید. مثلا زیره، زعفران، پسته و.... تولید باكیفیت بسیار عالی دارد ولی فله‌ای صادر می شود و در كشور دیگر بسته بندی شیكی می‌شوند . ما تعریفی در ارائه نداریم و راهكار و نوآوری نداریم .

یكی از ایرادهای نمایشگاهی هنرهای تجسمی این است كه غالبا افراد خاص به دیدن آن می‌روند و بیشتر مخاطبین را خود هنرمندان تشكیل می‌دهند. مردم كمتر برای رفتن به گالری ها و نمایشگاه‌ها وقت می‌گذارند. بهتر است ما فعالیت‌های نمایشگاهی وفرهنگی را میان مردم ببریم وسر راه آن‌ها قرار دهیم. احساس می‌شود كه باید در ساخت مكان نمایش آثار تجسمی یك بازنگری داشته باشیم .

فعالیت‌های فرهنگی نباید رویكرد نمایشی وآماری داشته باشد. مردم مشغله روزانه خودشان را دارند. گاهی باید این فعالیت‌ها در مسیر حركتی آن‌ها همانند اتوبوس،مترو و یاعرض خیابان‌ها قرار داد و می توان از ظرفیت فضاهای مجازی دوسویه و شبكه‌های اجتماعی بهره جست. كتاب چاپ كرد و درمكان‌های مختلف به نمایش درآوریم.



** آقای رحیمیان شما در صحبت‌هایتان اشاره كردید كه جشنواره نگاه اجتماعی دارد، اما آیا می‌توان این مسابقات را رویداد هنری هم قلمداد كرد؟

- عكس به تنهایی یك رویداد هنری نیست، عكس در هنگام ارائه، شیئی یا تصویری قابل مشاهده و ادراك است. همه عكس‌هایی كه تهیه می‌كنیم در وهله اول عكس مستند هستند، ارجاع و استناد تصویر به نور و بازتاب نور از جهان پیرامون عكاس است، در گام بعدی اگر عكاس برای اجراء و بیان ایده خودش به روش دیگری عناصر تصویر را به خدمت بگیرد، آنگاه در ساحتی دیگر گام گذاشته است و از عالم عكاسی مستند عبور كرده است. این نوع از عكاسی بر مبنای تفكر، تخیل و نیاز درونی عكاس شكل می گیرد و به پیش می‌رود. اگر عكاس در عكاسی از سفره‌های ایرانی- اسلامی در قالب پروژه این مسیر را طی كند به آنچه شما به آن اشاره كردید نزدیك می‌شود.

هنر آمیختگی با زندگی ما دارد و روش بیانی تفهیمی ونمایشی ذهن است ما از هنر كمك می گیریم تابه بیان نوتر و گسترده‌تر برسیم. از هنر برای بیان قدرت فرهنگی استفاده می‌كنیم. امروزه بسیاری از رفتارهای ماهمچون هنرهای ناپایدار است ما از هنر برای بیان و چینش زیباتر استفاده می كنیم. هنر در خدمت ماست برای بیان مفهوم و تركیب بندی زیبا وخوشایند به گونه‌ای كه اگر محتوایی درمیان باشد قویتر و زیبا تر واثر گذار تر نمایان شود.



**س – شما می‌گویید مسابقه سفره‌ها ایرانی اسلامی را ثبت كرده‌اید. منظورتان چیست؟ مگر می‌شود عكاسی از نوروز و سفره‌های افطاری را مختص یك مسابقه دانست؟

- حجت الاسلامی: هدف ثبت این طرح ومسابقات تقویت زمینه همفكری و مشاركت همگان در برگزاری مسابقاتی باكیفیت وسطحی بالا وجلوگیری از انجام امور موازی در خصوص فعالیتی كه در بخش خصوصی و باهدف تاكید بر هویت وفرهنگ اسلامی و ملی ایران زمین شكل گرفته عنوان شده است. در واقع ما به دنبال این بودیم كه بتوانیم همه دلبستگان به این مناسبت‌ها را دعوت به مشاركت كنیم تا هم كاری كه ما شروع كرده بودیم به نتایج بزرگ و ایده‌آل خود برسد و هم جامعه فرهنگ و هنر با این پشتوانه به تولیداتی روزآمد و دستاوردهای جدید روی آورد.

سفره های ایرانی اسلامی جریانی است كه در ثبت آثاری با موضوع این مسابقات شكل گرفته است و مطمئنم كه با گذشت زمان مناسب هنر، تاریخ و علوم اجتماعی ما ازاین گنجینه پدید آمده بهره كافی و وافی خواهد برد.

متاسفیم كه بگوییم در كشور بسیاری از مدیران و تصمیم گیران فرهنگی با افتخار می گویند كه در این كشور مالكیت معنوی معنا ندارد و هر كسی می تواند با اندكی تغییر اقدام به كار مشابه كند. به همین دلیل شما می بینید كه در چندین جا بودجه هایی كه عموما دولتی است به اسم جشنواره و یا مسابقه و نمایشگاه‌های مختلف هزینه می شود اما محتوای تقریبا یكسان و تكراری دارند و حتی هنرمندان یكسان با آثاری یكسان در چند جشنواره حضور می یابند.

این در حالی است كه اگر پیوستگی فرهنگی مد نظر باشد و در یك سیستم نظارتی، حمایتی و هدفمند اجازه فعالیت داده شود آنوقت اگر ما به جای 100 جشنواره در طی یك سال صدها جشنواره هم داشته باشیم خلاقیت از اولین گام آن ها یعنی ایده پردازی‌ها شروع می‌شود و از این نقطه به سایر اقشار ذیربط مثل هنرمندان و مخاطبین هم تسری می‌یابد.

ما با ثبت این موضوعات اعلام مالكیت بر یك سرمایه اجتماعی نكرده‌ایم بلكه اعلام آمادگی كردیم كه حاضریم با همه علاقمندان همكاری كنیم و با مشاركت آنها این نهال فرهنگی را به درختی تنومند تبدیل كنیم.



** س- آیا این مسابقات را می‌توان در زمره مسابقات هنری به حساب آورد؟

- حجت الاسلامی: جواب به این سوال بستگی به تعریف شما از هنر دارد اما در ابتدا لازم به ذكر است كه این سلسله مسابقات یكی از سخت‌ترین مسابقات است چراكه در وهله اول یك مسابقه چند وجهی است. بیان هنری در كنار مستند و مردم نگاری و یا حتی پرداخت های جامعه شناختی در این مسابقه تركیب شده اند. تكرار موضوع هر دوره دایره سوژه یابی را تنگ‌تر می كند و ممكن است كه هنرمند در تور تكرار گرفتار شود. لذا این موضوعات نیازمند تحقیق و پرس و جو و حتی خلاقیتی دو چندان است چرا كه بسیاری از این سفره‌ها به صورت خانوادگی و در منازل گسترده می شوند. این كه كجا مناسب است و اصولا برای عكاسی اجازه داده می‌شود، اینكه چه آداب و رسوم اختصاصی در فلان خانواده، خاندان یا قومی یا محله و شهر رایج است كه می‌تواند به عنوان یك تفاوت به حساب آید، همه از موضوعاتی است كه باید عكاس آن را از مدت‌ها قبل به آن فكر كند و خلاقیت و هنر خود را هم چاشنی آن كند و در آخر اینكه فرصت عكاس برای ثبت لحظه‌ها بسیار كم و در نتیجه رقابت بسیار سخت می‌شود.

اما یكی از خوبی های این جشنواره این است كه حضور همه افراد ومشاركت همه افراد حرفه‌ای و یا آماتور آزاد است ولی انتخاب و داوری آثار كاملا جدی و حرفه‌ای توسط اساتید صاحب نام عكاسی انجام می شود لذا در انتها آثاری خوب با نگاه درست عكاسانه به نمایشگاه راه می یابند.



**س - به نظر شما تنها حامی این مسابقات باید دولت باشد؟

- حجت الاسلامی: گرچه در همه جای دنیا امور فرهنگی كه احتمال بازده مالی آنها معمولا بسیار كمتر از سایر فعالیت‌هاست با حمایت جدی دولت‌ها انجام می‌شود چرا كه به اعتلای معنوی جامعه می‌انجامد اما بنده شخصا معتقدم در حالی كه در همه جای دنیا بنگاه‌های اقتصادی در قالب مسئولیت‌های اجتماعی خود در زمینه های فرهنگی و هنری حضور جدی و پررنگ دارند عموم صاحبان صنایع ما از این رویه بسیار فاصله دارند در حالی كه تمام منافع خود را از دل جامعه كسب می كنند. گرچه برخی از این بنگاه‌ها در ورزش با تیم‌داری فعال هستند ولی كاش در حد دستمزد یك فوتبالیست در عرصه های فرهنگی و هنری هم توسط بخش‌های خصوصی سرمایه گذاری می شد و اصلا حمایت و یا سرمایه گذاری در این حوزه به یك افتخار و شیوه رایج تبدیل می‌شد به عنوان مثال براساس گزارشی كه یكی از خبرگزاری‌های رسمی كشور یكی دو سال پیش منتشر كرده بود تقریبا در كشور دست كم سالیانه 1600 خودروی 400 میلیون تومانی به فروش می رسد. حال شما فرض كنید كه اگر دارندگان این خودروها تنها برای یكسال تنها یك چهارم این مبلغ یعنی صد میلیون تومان را برای فعالیت هایی از قبیل تالیف یك كتاب خوب، ساخت فیلم و یا تولیدات موسیقیایی و یا مسابقاتی مانند مسابقات ما در قالب حمایت و یا سرمایه گذاری هزینه كنند و دولت تنها بر اجرای درست و رعایت چارچوب‌ها نظارت داشته باشد در عرصه فرهنگ و هنر چه اتفاقی می افتد.

گفت و گو از: علیرضا مرادی و صدیقه بهارلو

فراهنگ (4) ** 9246**9338 ** 1569